Książka Historyczna Roku

Jury

Skład Jury powołanego przez organizatorów:

Instytut Pamięci Narodowej reprezentują:

prof. dr hab. Grzegorz Kucharczyk (ur. 1969) – profesor nauk humanistycznych (2014), nauczyciel akademicki, pracownik Instytutu Historii PAN, Akademii im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim (Prorektor ds. Nauki) oraz Ośrodka Badań nad Totalitaryzmami Instytutu Pileckiego. Zainteresowania badawcze koncentrują się wokół dziejów Niemiec i Prus, relacji polsko – niemieckich w XIX i XX wieku, myśli politycznej i przemian kulturowych w Europie i Stanach Zjednoczonych w XIX i XX wieku. Autor kilkudziesięciu książek naukowych dotyczących tych zagadnień. Ostatnio opublikował: „Hohenzollernowie. Władcy Prus” (Warszawa 2022), „Wersal 1919. Nowa kultura bezpieczeństwa dla Polski i Europy” (Poznań 2019), „Chrystofobia. 500 lat nienawiści do Chrystusa i Kościoła” (Warszawa 2020); „Długi Kulturkampf. Niemieckie i pruskie wojny kulturowe przeciw Polsce 1795 – 1918” (Warszawa 2020), „Katedra i uniwersytet. O kryzysie i nadziei cywilizacji chrześcijańskiej” (Kraków 2021), „Prusy. Pięć wieków” (Warszawa 2020). Współautor serii podręczników do historii na poziomie gimnazjalnym „Przez tysiąclecia i wieki” (WSiP).Staże naukowe i pobyty stypendialne: Londyn (1995/96), Berlin (1998/1999). Stypendysta Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (2003, 2007), Kierownik i uczestnik grantu NPRH (2016 – 2019 „Pierwsza niemiecka okupacja na ziemiach polskich 1914 – 1918”) oraz grantu NPRH (od 2021): „Antypolskie dyskursy w Republice Weimarskiej”. Członek Rady Instytutu Zachodniego w Poznaniu oraz Rady Fundacji Współpracy Polsko – Niemieckiej (od 2016 roku). Bezpartyjny. Nie sprawował i nie sprawuje żadnych urzędów publicznych na jakimkolwiek szczeblu.

Paweł Lisicki (ur. 1966) – publicysta, eseista , pisarz, redaktor naczelny „Do Rzeczy”. W latach 1991 – 1993 dziennikarz „Życia Warszawy”. Od 1993 r. był związany z „Rzeczpospolitą”, w latach 2006-2011 był jej redaktorem naczelnym. Założyciel i pierwszy redaktor naczelny tygodnika „Uważam Rze” (2011), a następnie miesięcznika „Uważam Rze Historia” (2012). W 2013 r. założył magazyn „Do Rzeczy. Tygodnik Lisickiego”, obecnie jedno z największych i najbardziej wpływowych pism konserwatywnych w Polsce. Jest jego redaktorem naczelnym i współwydawcą. Autor licznych zbiorów esejów, książek historycznych i filozoficznych. Za dwa zbiory esejów – Nie-ludzkiego Boga i Doskonałość i nędza otrzymał w 1998 r. nagrodę im. Andrzeja Kijowskiego.
W latach 2013-2015 opublikował trylogię poświęconą początkom chrześcijaństwa. W 2017 r. wydał książkę biograficzną „Luter. Ciemna strona rewolucji”, w której przedstawił postać Lutra na tle panoramy XVI-wiecznej Europy. W 2015 roku napisał „Krew na naszych rękach?”, książkę opisującą relacje chrześcijańsko żydowskie oraz instrumentalne wykorzystywanie Holocaustu w dialogu z Kościołem. Istotną częścią książki jest opis stosunków Polaków i Żydów. W 2017 roku dostała ona nagrodę główną SDP. Wszystkie jego książki wywoływały spory, polemiki i dyskusje. Za książkę „Dogmat i tiara. Esej o upadku rzymskiego katolicyzmu”, wydaną w 2020 roku dostał rok później Nagrodę Mackiewicza. Publikował wywiady, analizy i komentarze polityczne m.in. we wszystkich najważniejszych polskich mediach.

Polskie Radio S.A. reprezentują:

prof. dr hab. Andrzej Nowak – historyk i publicysta. Profesor zwyczajny UJ oraz Instytutu Historii PAN w Warszawie. Specjalizuje się w zakresie historii politycznej i intelektualnej Europy Wschodniej, studiów nad pamięcią europejską oraz badań porównawczych nad imperiami. Wykładał historię Polski i Rosji m.in. na uniwersytetach amerykańskich (Columbia, Harvard, Rice, Duke, Chapel Hill), angielskich (Cambridge, Univ. College of London), japońskich, kanadyjskich. Członek Kolegium IPN; redaktor naczelny wywodzącego się z „podziemia” dwumiesięcznika „Arka”. Od końca 1994 r. do końca 2012 roku redaktor naczelny dwumiesięcznika „Arcana”, obecnie redaktor naczelny "Kwartalnika Historycznego". Opublikował ponad 30 książek, w łącznym nakładzie ponad 400 tys. egzemplarzy, a także blisko 200 artykułów i recenzji naukowych, jak również kilkaset artykułów prasowych. Od 2016 roku występuje w cotygodniowej audycji w Programie 1 Polskiego Radia – „Historia żywa”. Kawaler Orderu Orła Bialego. 

prof. dr hab. Marek Kornat – historyk, profesor nauk humanistycznych, kierownik Zakładu Dziejów XX Wieku w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk oraz Katedry Historii Stosunków Międzynarodowych na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Specjalizuje się w historii politycznej Polski i Europy w XX wieku; zagadnieniach sowietologii i totalitaryzmów; historii polskiej myśli politycznej, a przede wszystkim w dziejach dyplomacji polskiej XX wieku.

Telewizję Polską S.A. reprezentują:

dr Piotr Gontarczyk ‒ pracownik Biura Edukacji Publicznej IPN w Warszawie, Zainteresowania badawcze: historia komunizmu, stosunki polsko-żydowskie. Opublikował m.in. książki: Pogrom? Zajścia polsko-żydowskie w Przytyku 9 marca 1936 r. Mity, fakty, dokumenty (2000); Polska Partia Robotnicza. Droga do władzy 1941‒1944 (2003); Tajny współpracownik „Święty”. Dokumenty archiwalne sprawy Mariana Jurczyka (2005). Współautor prac: Tajne oblicze GL-AL, PPR. Dokumenty, t. 1‒3 (1997, 1999); Marzec 1968 w dokumentach MSW, t. 1‒2 (2008‒2009, 2015), Lech Wałęsa a SB. Przyczynek do biografii (2008); Afera „Żelazo” w dokumentach MSW i PZPR (2013) oraz ponad dwieście artykułów naukowych i publicystycznych na temat najnowszej historii Polski.

red. Piotr Semka – polski publicysta i dziennikarz. W 1985 został absolwentem III Liceum Ogólnokształcącego im. Bohaterów Westerplatte w Gdańsku. W 1991 ukończył studia historyczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Jako licealista współpracował z Ruchem Młodej Polski.
Od 1980 uczestniczył w młodzieżowych protestach antyrządowych. W 1985 został publicystą podziemnej edycji pisma "Solidarność" Regionu Gdańsk. Podczas studiów działał w Niezależnym Zrzeszeniu Studentów. Był zatrzymywany i aresztowany przez organy władzy. W 1987 został skazany na karę grzywny za wznoszenie haseł antypaństwowych. W 1989 uczestniczył w kampanii wyborczej Konfederacji Polski Niepodległej. Od 1989 współpracował z „Tygodnikiem Gdańskim”. Od 1991 do 1992 był dziennikarzem Telewizji Polskiej. Prowadził wraz z Jackiem Kurskim program „Refleks”, a w 1994 był wydawcą „Pulsu Dnia”. W 1994 zrealizował dla TVP film dokumentalny Wandea – sumienie Francji. Od 1991 do 1995 współpracował z „Tygodnikiem Solidarność”. W 2001 prowadził program „Piątka u Semki” w TV Puls. W 2004 był współautorem programu „Warto rozmawiać” w TVP. W 2006 został publicystą Rzeczpospolitej. Pisał również dla m.in.: „Gazety Polskiej”, „Życia”, „Dziennika”, „Przewodnika Katolickiego”, „Wprost”, kwartalnika „Christianitas” i „Uważam Rze” (2011–2012).
Od listopada 2012 do stycznia 2013 współpracował z tygodnikiem „W sieci”. Publikuje w tygodniku „Do Rzeczy” i „Rzeczpospolitej”. Od stycznia 2017 współprowadzący (wraz z Piotrem Cywińskim) audycji Magazyn Międzynarodowy w Polskim Radio Szczecin oraz współautor cyklu „Felieton całkiem niepolityczny”. Od 7 lutego 2018 członek Rady przy Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Publikacje: Lewy czerwcowy (współautor: Jacek Kurski); Mówią Kaczyński, Macierewicz, Parys, Glapiński, Kostrzewa-Zorbas; Wojna światów, wybór Paweł Nowacki; Obrazki z wystawy; Lech Kaczyński Opowieść Arcypolska; Za, a nawet przeciw. Zagadka Lecha Wałęsy(Pierwsza krytyczna biografia Lecha Wałęsy 1980-2013), My, reakcja. Historia emocji antykomunistów 1944-1956; Lewy czerwcowy Recydywa?

Narodowe Centrum Kultury reprezentują:

ks. prof. dr hab. Waldemar Graczyk – dyrektor Instytutu Nauk Historycznych w Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie i kierownik katedry Historii Średniowiecza w tymże Instytucie. Prowadzi badania nad dziejami Mazowsza, polskim monastycyzmem i historią książki. Jest autorem ponad 200 artykułów naukowych i popularnonaukowych oraz autorem lub współautorem 20 książek m. in.: Paweł Giżycki, biskup płocki (1439-1463) (Płock 1999); Stanisław Łubieński, pasterz, polityk i pisarz (1584-1640) (Kraków-Tyniec 2005); Opaci i przeorzy klasztoru oo. cystersów w Szczyrzycu od XIII do XX wieku (Kraków-Tyniec 2006), Księgozbiór klasztoru-eremu karmelitów bosych w Czernej od XVII do końca XIX wieku. Studium z dziejów kultury intelektualnej i duchowej (Kraków 2011); Zespoły proweniencyjne zasobu inkunabułów i starych druków Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie. Właściciele, użytkownicy, bibliofile, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa 2017. Należy do Towarzystwa Naukowego Płockiego, Polskiego Towarzystwa Historycznego oraz Komitetu Nauk Historycznych PAN.

dr hab. Hubert Kowalski, prof. ucz. – doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor uczelni, adiunkt w Katedrze Archeologii Klasycznej Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Autor kilkudziesięciu artykułów naukowych i popularnonaukowych, opublikowanych m.in. w „Roczniku Warszawskim”, „Kronice Zamkowej” i „Kontekstach”. Opiekun koła Naukowego Recepcji Antyku – Ars Antica na Wydziale Archeologii UW. Koordynator projektu Wisła – interdyscyplinarne badania dna rzeki. Stypendysta Miasta st. Warszawy w latach: 2010 i 2011, Fundacji Lanckorońskich w Rzymie oraz Instytutu Warburga i Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Zajmuje się recepcją kultury artystycznej starożytnych Grecji i Rzymu w sztuce polskiej XVII, XVIII i XIX wieku. Wiceprezes Zespołu ds. Warszawskich Historycznych Pracowni Artystycznych oraz Stowarzyszenia Muzealników Polskich, członek Międzynarodowej Rady Muzeów – ICOM i The Explorers Club, sekretarz Komitetu Nauki i Techniki Polskiej Akademii Nauk, prezes Stowarzyszenia Muzeów Uczelnianych, dyrektor Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego i pełnomocnik rektora Uniwersytetu Warszawskiego ds. Zbiorów i Kolekcji. Wybrane publikacje: H. Kowalski, K. Mordyński, Muzea Warszawy w latach 1805–1939. Służba edukacyjna i siła oddziaływania, [w:] Muzeum XXI wieku. W 100-lecie zjazdu muzeów polskich w Poznaniu, red. M. Gołąb, Poznań 2022, s. 99 – 111; H. Kowalski, M. Piszczatowska, M. Bukowski, M. Muskała, J. Ślaga, M. Szaszkiewicz (red.), Treasure Houses of Polish Academic Heritage, Warszawa 2020; H. Kowalski, Skarby z dna Wisły. Historia-Sztuka-Archeologia, Warszawa 2019; H. Kowalski, A. Magnuszewski, A. Radecki-Pawlik, The application of two‐dimensional hydrodynamic models for underwater archaeological finds from the Vistula River in Warsaw, Poland, Hydrological Processes 32, 2018, s. 2888 – 2900; H. Kowalski, K. Wagner, Swedish Army and the marbles from Warsaw, Historisk Tidskrift 2016, 3, s. 571 – 575; H. Kowalski, Cyfrowe przywracanie utraconego dziedzictwa kulturowego na przykładzie XVII‐wiecznych elementów architektonicznych wydobytych z dna Wisły, w: Dostrzec więcej. Wybrane zagadnienia wizualizacji danych w badaniach nad dziedzictwem kulturowym, red. J. Kolenda, A. Seidel-Grzesińska, K. Stanicka-Brzezicka, Wrocław 2016, s.100 – 105; H. Kowalski, Kupidyn z maczugą na delfinie. Fontanna z ogrodu Villa Regia w Warszawie, Barok, 2015, 22, nr 1, s. 87 – 105; H. Kowalski, Archeologiczny kilometr rzeki. Dziedzictwo narodowe wydobyte z Wisły w ramach interdyscyplinarnych badań, Ochrona Zabytków, 2 (267), LXVIII, 2015, s. 239 – 244; H. Kowalski, Archeological Examinations of the Bottom of the Vistula River near the Citadel in Warsaw in 2009-2012, Światowit, X(LI)/B, 2012, s. 335 – 347; H. Kowalski, M. Muszyńska, The lid of a sarcophagus from the collection of Helena Radziwiłł rediscovered, w: Et in Arcadia ego. Studia memoriae professoris Thomae Mikocki dicata, ed. Witold Dobrowolski, Warsaw 2013, s. 361 – 371; H. Kowalski, P. Kuźniar, A. Magnuszewski, Najniższe stany wody Wisły w Warszawie i podwodne odkrycia archeologiczne, „Gospodarka Wodna” 2013 nr 1, s. 25 – 30; H. Kowalski, Nel raggio dell’impatto della collezione esemplare. La decorazione scultorea della casa di Grodzicki sul Tratto Reale a Varsavia, Pegasus, 14, 2012, s. 137 – 167; H. Kowalski, The history of regal and university collection of plaster casts in Warsaw, Plaster Casts ofthe Works of Art. History of Collections. Conservation. Exhibition. Practice, W. Marcinkowski, T. Zaucha, Cracow 2010, s. 37 – 51.